مشکلات آموزش و پرورش ایران:
1. محتوای آموزشی سنتی و قدیمی در بعضی از دروس و غیرکاربردی
کتاب‌های درسی بیشتر بر محفوضات و اطلاعات تئوری متمرکزند تا مهارت‌آموزی کاربردی.
ارتباط میان دروس و زندگی واقعی دانش‌آموزان بسیار ضعیف است.
2. کنکورمحوری و امتحان‌زدگی
تمرکز بیش از حد بر کنکور و امتحانات باعث فشار روانی، رقابت ناسالم و کاهش کیفیت یادگیری واقعی و ارزشی شده است.
3. کم‌توجهی به مهارتهای ارزشی زندگی و مهارتهای نرم افزاری.
دانش‌آموزان به جای یادگیری تفکرتحلیلی و خلاق، خودآگاهی، مدیریت هیجان، کار گروهی و حل مسئله، بیشتر برتلاش برای نمره قبولی گرفتن تمرکز دارند.
4. ضعف در عدالت آموزشی
تفاوت شدید بین مدارس دولتی و غیر دولتی، شهری و روستایی، مناطق برخوردار و مناطق محروم وجود دارد.
5. فرسودگی و بی‌انگیزگی شدیدمعلمان
امکانات محدود و عدم مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها آموزشی وتربیتی که باعث کاهش انگیزه معلمان شده است.
6. مدیریت متمرکز و ناکارآمد
تصمیم‌گیری‌ها اغلب از بالا و بدون مشورت با بدنه آموزش و پرورش انجام می‌شود و سیاست‌ها در اجرا دچار چالش فراوانی می‌شوند.
7. ضعف زیرساخت‌های فناوری
کمبود امکانات و تجهیزات، اینترنت نامناسب و آموزش ناکافی معلمان باعث شده آموزش هوشمند به درستی اجرا نشود.
راهکارهای پیشنهادی برای حل مشکلات:
1. بازنگری در محتوای درسی
به‌روزرسانی کتب درسی بر اساس ارزش ها و نیازهای روز، آموزش مهارت‌محور، تلفیق طرح درس های تلفیقی و ارزشی درحوزه های، هنر، ورزش، فناوری و سواد رسانه‌ای در آموزش.
2. اصلاح نظام ارزشیابی و کنکور
حذف تدریجی کنکور یا جایگزینی آن با ارزیابی‌های ترکیبی (پروژه های تحقیقاتی، مصاحبه، معدل، مهارتهای عملی).
تمرکز بر فرایند یادگیری وعملی نه صرفاً نتیجه گرایی.
3. توجه جدی به مهارتهای زندگی وزندگی ارزشی و انقلابی.
گنجاندن آموزش مهارتهای اجتماعی، عاطفی، ارتباطی، مالی و سلامت روان در برنامه درسی.
4. ایجاد عدالت آموزشی
با بسیج مردمی ،تأمین امکانات عادلانه برای مدارس محروم (معلم، تجهیزات، فضا)، افزایش بودجه مناطق کم‌برخوردار.
5. توانمندسازی و حمایت از معلمان
با بسیج مردمی و اولیا وکادر مدرسه افزایش امکانات و امنیت شغلی، آموزش‌های حرفه‌ای، مشارکت دادن معلمان در تصمیم‌گیری‌های آموزشی.
6. تمرکززدایی در مدیریت
واگذاری بخشی از اختیارات آموزشی به مدیران مدارس بانظارت عالیه در مناطق، تشویق به نوآوری‌های فکری و محلی و بومی‌سازی آموزش.
7. تقویت زیرساخت‌های فناوری آموزشی
توسعه اینترنت پرسرعت، آموزش معلمان در استفاده از فناوری، تولید و طراحی آموزشی و تهیه طرح درس توسط معلمان و فراهم کردن محتوای چندرسانه‌ای و تعاملی.
بطور کلی آموزش و پرورش ایران با چالش‌های متعددی روبه‌روست که حل آن نیازمند یک نگاه ارزشی و علمی، مشارکتی و بلندمدت است. با بازنگری در محتوا، تقویت معلمان ارزشی، تمرکز بر مهارت‌آموزی ارزشی، ایجاد عدالت آموزشی و استفاده هوشمندانه از فناوری، می‌توان به سوی نظامی کارآمد، عادلانه و متناسب با آینده حرکت کرد.
