ارزش انسان به ارزش هایی است که در او نهادینه شده باشند
طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها با هدف تقویت بنیان‌های اخلاقی و تربیتی دانش‌آموزان، از طریق آموزش اصول و ارزش‌های اسلامی و انسانی در مدارس، طراحی شده است. این طرح در راستای اهداف کلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و برای کمک به تربیت نسل‌هایی با هویت دینی، اجتماعی و ملی در نظر گرفته شده است. در این طرح، تلاش بر آن است تا دانش‌آموزان نه تنها از نظر علمی بلکه از نظر معنوی و اخلاقی نیز به رشد و شکوفایی برسند.
طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها، در پی تقویت ارزش‌هایی چون خودآگاهی، مسئولیت‌پذیری، احترام به اصول اخلاقی، ارتباط با خدا و ارتباط با امام زمان(علیه‌السلام) و ترویج مشارکت اجتماعی است. این طرح به دنبال پرورش افرادی است که در کنار تحصیلات علمی، توانایی‌های اخلاقی و اجتماعی بالایی داشته باشند و بتوانند در آینده به عنوان اعضای مؤثر و مسئول در جامعه عمل کنند.
در طی سالهای گذشته، این طرح در مدارس مختلف به صورت آزمایشی به اجرا درآمده و نتایج مثبتی داشته است. گزارش‌های به‌دست‌آمده از مدارس نشان می‌دهند که دانش‌آموزان مشارکت بالایی در فعالیت‌های مرتبط با طرح داشته و میزان رضایت والدین و مربیان از نتایج اخلاقی این فعالیت‌ها بسیار بالا بوده است. همچنین، افزایش روابط اجتماعی مثبت میان دانش‌آموزان، تقویت حس مسئولیت‌پذیری و تغییرات ملموس در رفتارهای اخلاقی دانش‌آموزان از دیگر نتایج این طرح بوده است.
طرح نهادینه سازی ارزش ها با توجه به نیازها و سطوح متفاوت فکری مقاطع مختلف و نیز با در نظر گرفتن جنسیت دانش آموزان بازخوردهای مختلفی نیز دارد. به طور مثال اگر در مقطع ابتدایی نیاز دانش آموز بیشتر سمت و سوی شناخت صحیح خداوند را دارد در مقطع متوسطه اول چگونگی ارتباط با او دغدغه ذهن دانش آموزان است.
این موارد و موارد مشابه در تدوین محتوا و اجرای طرح لحاظ شده است.
طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده است که در دل برنامه‌های جاری مدارس اجرا شود. فرآیندهای این طرح توسط مربیان آموزش‌دیده و با همکاری معلمان، در قالب ساعات تربیتی، کلاس‌های مشاوره، و فعالیت‌های فوق‌برنامه انجام خواهد شد. بنابراین، مدیران مدارس هیچ نگرانی از بابت فشردگی برنامه‌های تحصیلی نخواهند داشت و این طرح به‌طور همزمان با دیگر فعالیت‌های مدرسه اجرا می‌شود.
برای اجرای موفق طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها، مدیران و معلمان محترم مدارس لازم است در دوره‌های آموزشی ویژه‌ای که توسط کارشناسان تربیتی برگزار می‌شود، شرکت کنند. این دوره‌ها به مدیران و معلمان کمک می‌کند تا با اصول و مبانی این طرح آشنا شوند و به‌طور مؤثر آن را در مدرسه خود پیاده‌سازی کنند.
در این راستا از مدیران محترم مدارس دولتی قم و مشهد دعوت می‌شود تا با مطالعه این طرح، در صورت تمایل، به‌عنوان پیشگامان اجرای طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس خود اقدام کنند. این طرح، نه تنها از نظر تربیتی و اخلاقی یک فرصت طلایی برای دانش‌آموزان فراهم می‌آورد، بلکه به کمک آن می‌توان به ارتقای سلامت اجتماعی، معنوی و فرهنگی مدارس دست یافت.
دانلود فایل pdf معرفی طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس (بروشور آموزش و پرورش)
نهادینه سازی ارزش‌ها: فرآیند تثبیت اصول و رفتارهای پایدار
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آل محمد
نهادینه‌سازی به معنای عادت‌دهی و تثبیت یک ارزش (یا حتی ضد ارزش) در انسان است، به طوری که این ارزش در طول زمان به‌صورت ناخودآگاه در رفتار و گفتار فرد تجلی یابد. وقتی از نهادینه کردن صحبت می‌کنیم، منظور عمیق‌تر از یک آموزش ساده است؛ بلکه هدف ما ایجاد خصلتی پایدار در وجود انسان است که همواره در افکار، گفتار و اعمال او دیده شود.
نهادینه‌سازی و درونی‌سازی: فعال‌سازی جوهره فکری و رفتاری انسان
نهادینه‌سازی به معنی فعال‌سازی بُعد ذاتی و جوهری انسان برای تفکر و عمل بر اساس اصول مشخص است. برخلاف آموزش که بیشتر به مهندسی ذهن و مدیریت ذهنی افراد محدود می‌شود، نهادینه‌سازی بر پرورش خصلت‌ها و فضایل درونی افراد تمرکز دارد. این ویژگی‌ها باید به گونه‌ای در افراد تثبیت شوند که تنها به‌عنوان یک بار استفاده از آنها دیده نشود، بلکه به بخشی از هویت رفتاری و فکری آنها تبدیل شوند.
پرورش ارزش‌ها و رسیدن به حقیقت بزرگ زندگی
تمامی این مقدمات به منظور نهادینه‌سازی ارزش‌ها بیان شد. هدف این است که با ترویج ارزش‌ها و اصول بنیادین در انسان‌ها، آنان را به سمت حقیقتی بزرگ هدایت کنیم؛ حقیقتی که در نهایت، انسان را به هماهنگی میان گفتار و کردار وامی‌دارد. با امید به اینکه با طرح پرسش‌های مختلف از سوی مخاطبان، بتوانیم ابعاد گوناگون این فرآیند ارزشمند را بهتر درک کنیم و به این حقیقت والا نزدیک‌تر شویم.
اللهم صلی علی محمد و آل محمد
نهادینه‌سازی ارزش‌ها؛ راهی برای تحول شخصیت و جامعه
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم – الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آل محمد
برای ایجاد نظم در زندگی و رفع مشکلات فردی و اجتماعی، ضروری است که به عمل به ارزش‌ها توجه کنیم. نهادینه‌سازی ارزش‌ها به معنای تثبیت عمیق اصول در شخصیت انسان است؛ به طوری که این ارزش‌ها به‌صورت ناخودآگاه در رفتار و گفتار ما بروز یابند و دائمی شوند.
فراتر از آموزش، راهی به سوی عادت‌های رفتاری پایدار
نهادینه‌سازی، صرفاً آموزش نیست. بلکه فرایندی است که به عمق شخصیت ما نفوذ کرده و به ملکه درونی تبدیل می‌شود. هدف این است که ارزش‌ها به بخشی از شخصیت فرد تبدیل شده و بدون نیاز به یادآوری، همواره در اعمال او مشهود باشند. در واقع، نهادینه‌سازی نوعی عادت‌دهی و تقویت هنجارهای پایدار است که در وجود انسان تثبیت می‌شود.
ارزش‌ها و هنجارهای وحیانی، مبنای تحول فردی و اجتماعی
ارزش‌هایی که باید نهادینه شوند، شامل هنجارهای وحیانی و اصول اخلاقی مورد پذیرش شارع هستند. این ارزش‌ها به‌گونه‌ای انسان را پرورش می‌دهند که هویت و شخصیت او دگرگون شده و هماهنگ با اصول معنوی زندگی کند.
در پایان، امیدواریم با بررسی و پرسش بیشتر درباره ابعاد مختلف نهادینه‌سازی ارزش‌ها، بتوانیم به هدف بزرگ‌تر؛ یعنی هماهنگی کامل گفتار و کردار با ارزش‌های انسانی دست یابیم.
اللهم صلی علی محمد و آل محمد
پرورش به معنای مهندسی و مدیریت تعاملات اراده‌هاست؛ فرآیندی که تمام ابعاد وجودی انسان را در بر می‌گیرد. پرورش، یعنی تکرار مداوم یک رفتار و تبدیل آن به عادتی پایدار. ما باید فضایی فراهم کنیم که این ارزش‌ها نه فقط به‌صورت لحظه‌ای، بلکه به بخشی جدایی‌ناپذیر از شخصیت ما و دیگران تبدیل شوند. یادگیری و تنها یک‌بار عمل‌کردن کافی نیست؛ نهادینه‌سازی زمانی رخ می‌دهد که این ارزش‌ها در وجود انسان به‌طور پیوسته حضور داشته و به‌صورت مستمر از شخصیت ما بروز کنند.
همه این‌ها، مقدمه‌ای برای نهادینه‌سازی ارزش‌هاست. امیدواریم که با پرسش‌ها و تعاملات شما عزیزان، بتوانیم به تمام ابعاد این موضوع بپردازیم و به حقیقتی بزرگ دست یابیم: آن‌که گفتار و کردار ما، همواره عامل و راهنمای ما باشند.
ارزش‌ها چه هستند؟ ارزش‌ها، اصول و استانداردهای وحیانی‌ای هستند که از سوی شارع مقدس مورد تأیید قرار گرفته‌اند؛ هنجارهایی که اگر در وجودمان نهادینه شوند، می‌توانند به کلی هویت و شخصیت ما را متحول سازند. نهادینه‌سازی ارزش‌ها به معنای ایجاد زمینه‌ای است که این اصول به بخشی پایدار و جدانشدنی از شخصیت انسان تبدیل شوند و همواره در رفتار و گفتار ما بروز یابند.
آنچه تاکنون بیان شد، مقدمه‌ای بر نهادینه‌سازی ارزش‌ها بود. امیدواریم که با پرسش‌ها و تعاملات شما عزیزان، بتوانیم تمامی ابعاد وجودی این مسیر را بررسی کنیم تا در نهایت به حقیقتی والا دست یابیم؛ حقیقتی که در آن، گفتار و کردارمان به عامل و راهنمای ما در زندگی تبدیل شود.
نهادینه‌سازی ارزش‌ها؛ گامی موثر در تحول آموزشی و تربیتی
موسسه فرهنگی تربیتی توحید در سال ۱۳۶۹ با هدفی بزرگ و اساسی بنیان‌گذاری شد؛ هدفی که بر ایجاد تحول کیفی در نظام آموزش و پرورش متمرکز بود. از همان ابتدا، این موسسه به دنبال تغییر نگرش‌ها و روش‌های آموزشی و تربیتی در مدارس بود تا بتواند تحولی مثبت و ماندگار در ساختار نظام آموزشی و پرورشی کشور ایجاد کند.
یکی از اهداف اصلی موسسه توحید، نهادینه‌سازی ارزش‌ها بود
موسسه توحید از بدو تأسیس خود، دغدغه نهادینه‌سازی ارزش‌ها را در مدارس داشته و همواره در جهت تحقق این اهداف گام برداشته است:
1) ایجاد فضایی معنوی برای رشد استعدادها: با فراهم آوردن محیطی الهام‌بخش و معنوی، برای اقشارجامعه، زمینه‌ای برای پرورش استعدادهای نوجوانان و جوانان به منظور تقویت و رشد ارزش‌های دینی و معنوی فراهم کرده است.
2) بهره‌گیری وکشف شیوه‌های نوین آموزشی و تربیتی بر اساس مبانی اسلامی: یکی از مهم‌ترین اهداف این موسسه، استفاده از روش‌های مدرن و خلاقانه در آموزش و تربیت است که بر اساس مبانی تعلیم و تربیت اسلامی طراحی شده‌اند. این شیوه‌ها به تقویت هویت دینی و اخلاقی دانش‌آموزان کمک می‌کنند و آنها را برای حضور فعال و مثبت در جامعه آماده می‌سازند.
3) اجرای طرح‌های ارزشیابی توصیفی، یاوران معروف،نهادینه سازی ارزش ها بر اساس کرامت انسانی: موسسه توحید با ارائه و اجرای طرح‌های ارزشیابی تحصیلی به صورت توصیفی، سعی کرده است کرامت انسانی و ارزش‌های اخلاقی را در فرایند آموزش نهادینه کند. همچنین، طرح‌هایی چون نهادینه‌سازی ارزش‌ها، یاوران معروف و تالیف کتاب‌های متعددازجمله کتاب مدرسه مطلوب و آشنایی باطرح نهادینه سازی ارزش ها نیز به عنوان بخشی از این اهداف ارائه شده‌اند تا به تربیت نسلی پایبند به ارزش‌های اسلامی و انسانی یاری رسانند.
این موسسه با رویکردی متعهدانه و هدفمند، گام‌های بلندی در جهت نهادینه‌سازی ارزش‌ها در نظام آموزش و پرورش کشور برداشته است. ارزش‌های اخلاقی و انسانی در کنار بهره‌گیری از شیوه‌های نوین آموزشی، پایه‌ای را برای تربیت نسلی پویا و مسئولیت‌پذیر ایجاد می‌کند که هم‌راستا با اهداف موسسه توحید، آماده ورود به جامعه‌ای ارزش‌محور هستند.
موسسه توحید با دارا بودن ۸ واحد آموزشی مستقل و سه واحد پیش‌دبستانی و پذیرش بیش از ۲۰۰۰ دانش‌آموز، از پیشگامان نهادینه‌سازی ارزش‌ها و ترویج تربیت الهی در کشور محسوب می‌شود. این موسسه پس از بحث و تبادل نظرهای گسترده، مجموعه‌ای از کتاب‌ها و طرح‌های تربیتی را تدوین کرده است که با محوریت ارزش‌های انسانی و اسلامی، به کاربردی‌ترین شیوه‌ها در امر تربیت می‌پردازند. آثار منتشر شده این موسسه، نظیر مبانی تربیت، والدین مسئول، آنچه والدین باید بدانند و قصه‌های تربیتی برای کودکان، برای سطوح مختلفی از والدین، معلمان، دانش‌آموزان و اساتید طراحی شده‌اند تا پاسخی جامع به نیازهای تربیتی مخاطبان فراهم کنند.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای موسسه توحید، ابداع و پیاده‌سازی روش ارزشیابی توصیفی در سال ۱۳۷۱ بود. این نوع ارزشیابی که به جای نمره‌دهی متداول، به تحلیل و توصیف عملکرد دانش‌آموز می‌پردازد، بر اصل کرامت انسانی تاکید دارد و موجب می‌شود دانش‌آموزان با اعتماد به نفس بیشتری در مسیر پیشرفت قرار گیرند. پیاده‌سازی این روش در تمام مدارس توحید و نتایج مثبت آن، موجب شد وزارت آموزش و پرورش این شیوه را در سطح گسترده‌تر بررسی کند وپس ازآشنایی باطرح وایده گرفتن ازاین طرح وبازدید ازمدارس، سالهای بعد، ارزشیابی نمره‌ای را به سمت ارزشیابی توصیفی درکشور تبدیل نمود.
از دیگر تحولاتی که موسسه توحید در ساختار تربیتی خود ایجاد کرد، طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها بود که از سال ۱۳۹۵ به‌طور جدی در تمامی مدارس این مجموعه اجرا شد. این طرح پس از ۱۲ سال تحقیق و پژوهش، در راستای تحقق سند تحول بنیادین و با تاکید بر رهنمودهای مقام معظم رهبری، به اجرا درآمد و به نتایجی ارزشمندی در حوزه پرورش اخلاقی و تربیتی دانش‌آموزان دست یافت. اجرای موفق این طرح در مدارس توحید، و همچنین در مدرسه دولتی شیخ انصاری با استفاده از مهندسی معکوس، زمینه‌ساز تدوین بیش از ۱۰۰۰ طرح درس نهادینه و ۱۷ جلد کتاب پرورشی شوق پرواز شد که برای پیش‌دبستانی و دوره ابتدایی ودبیرستان به کمک معلمین و اساتید طراحی شد.
طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها در موسسه توحید با هدف تقویت پرورش اخلاقی و دینی، ازجهت اجراء در سه محور اصلی تعریف شده است:
1. معلم: به عنوان راهنمای تربیتی که در این طرح، نقش محوری ایفا می‌کند.
2. دانش‌آموز: که از طریق ارتباط متقابل با معلم و محیط آموزشی، با ارزش‌های دینی و اخلاقی آشنا شده و درونی می‌شود.
3. اولیا: والدین که به‌عنوان همکار تربیتی موسسه، نقشی فعال در ایجاد ارتباط موثر و تعامل سازنده با فرزندان درخانه دارند.
ارتباطات و درگیری‌های سازنده این سه گروه، به رویکردی جدید و تعاملی در تربیت الهی منجر می‌شود که به جای تربیت یک‌طرفه، بر ارتباط دوطرفه و تعامل تاکید دارد. در این رویکرد، اراده و عنایت الهی در کنار اراده فرد قرار می‌گیرد و مهر و محبت الهی به عنوان یک عنصر تربیتی مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع، این نوع ارتباط تعاملی، بر اساس دعوت الهی به ذکر و یاد خدا شکل می‌گیرد، چنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ»؛ مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم.
بنابراین تعریف ما از تربیت ؛ مهندسی و مدیریت تعاملی اراده ها، بین دوقطب سیال مربی ومتربی خواهد بود. این طرح سه محور اصلی محتوایی دارد:
1) شناخت وارتباط با خداوند متعال: این ارتباط معنوی با خداوند، به قلب و روح دانش‌آموزان عمق و ارزش می‌بخشد و آنها را به سوی مهربانی و توجه به ارزش‌های انسانی سوق می‌دهد.
2) شناخت وارتباط با واسطه فیض،امام زمان عج : این ارتباط به‌عنوان الگویی معنوی و راهنما برای زندگی دینی و اخلاقی دانش‌آموزان نقش‌آفرینی می‌کند.
3) شناخت خود وخودنگهداری : شناخت و تقویت خودآگاهی و اراده فردی که به توانمندسازی فردی و حفظ اصول اخلاقی و تربیتی کمک می‌کند.
این طرح با تکیه بر ایجاد ارتباط عاطفی، قلبی و عملی، بستری پایدار برای افزایش گرایش به ارزش‌های اخلاقی، ایجاد محبت و تقویت معرفت فراهم می‌کند. نهادینه‌سازی ارزش‌ها در این راستا، تنها به شناخت عقلی بسنده نمی‌کند، بلکه با تقویت ارتباط قلبی و عملی، بامبداآفرینش وامام ع انسان رابا ارزش‌های والا پیوند می زند.
اجرای موفق این طرح در مدارس موسسه توحید و نیز مدرسه دولتی شیخ انصاری، و نتایج مثبت آن در دوره‌های مختلف آموزشی، این طرح را به عنوان الگویی ملی برای نهادینه‌سازی ارزش‌ها معرفی کرده است. این الگو که با دریافت بازخوردهای مثبت و تحلیل نمودارهای بازخورد، به تدریج بهبود یافته است، راه‌حلی برای رفع کمبودهای موجود در نظام پرورشی آموزش و پرورش کشور ارائه می‌دهد. امیدواریم با بهره‌برداری گسترده‌تر از این الگو در سطح مدارس دولتی، شاهد تربیت
نسلی اخلاق‌مدار، مسئولیت‌پذیر و پایبند به ارزش‌های اسلامی و انسانی باشیم.
خرید کتاب های نهادینه سازی ارزش ها ( + | + | + )
هدف اصلی مجموعه فرهنگی تربیتی توحید: تربیت نسل مومن ماهر آینده ساز
